2022-yilda, qayta-qayta yuraklayotgan epidemiyalar, Rossiya-Ukraina konfeksiyasi, energiya kriziti va inflatsiya orqali jahon iqtisodiyati oʻzgarishlarga tabii boʻldi. Ishlatilgan iqtisodiyatlarda, jumladan, inflatsiya davom etishi va Federal Reserv bankining foizi oshirishi sababli jahon iqtisodiyati pastroq ravishda rivojlanaishi mumkinligi dunyo reccessiyasini oshirdi. Yeni sharoitlarda rivojlanayotgan va rivojlanish bosqichidagi iqtisodiyatlar ham jahon iqtisodiyati rivojlanishida toʻxtashga sabab boʻlgan muammolardan qarama-qarshi koʻproq bosqichda tushgandilar; bu mamlakatlar inflatsiya va taʼminotni toʻxtatishga sabab boʻlgan ovqat va energiya taqdirlari oshishi bilan bogʻliq muammolaridan tushgandilar, shuningdek AQSh Federal Reserv bankining foizi oshirishi uchun ularga ichki kapital chiqib ketishi va ularning tezroq foiz oshirishi zarur boʻldi, bundan soʻng ham iqtisodiyatiga ogʻir shtosh beradi. Qarorli qilinishi kerakki, Harbiy-hujumiy holatlar olib borilmasa, 2022-yilda Xitoning iqtisodiyati rivojlantirish tezligi bazi darajada pasaydi, lekin iqtisodiyatni mustaqillikka yetkazish uchun siyosiyat paketi va jarayonning qadamlari teskarisi bilan Xitoning iqtisodiyati stabil va ortish belgilari koʻrsatishiga boshladi. 2023-yil jahon iqtisodiyatining rivojlantirishiga muhim motor hisoblanadi.
2023-da dunyo miqdoriyoti faoliyatining qanday o'zgarishi kutilmoqda? Sub-hududiy asosda, 2023-yilda dunyo miqdoriyoti talabi quyidagilarga xarakterli bo'ladi:
Aziya - 2022-yilda jahon moliyaviy muhitining yopishishi, Rossiya-Ukraina konflikti va Xitoning iqtisodiy rivojlanishida ba'zi pastashuvlar to'g'risida Aziyaning iqtisodiy rivojlanishi katta mulojamga ko'ra yo'naltirildi. 2023-ga qaragan holda, Aziya jahon iqtisodiy rivojlanish uchun qulay pozitsiyada turibdi va inflatsiya tezligining tez ravishda pasayishi fazosiga kirishi kutilmoqda, shuningdek, iqtisodiy rivojlanish boshqa hududlardan oldincha bo'lishi kutilmoqda. Jahon Naqd Bankasi (IMF) taxminiga asosan, 2023-yilda Aziyaning iqtisodiy rivojlanish tezligi 4.3% bo'lishi kutilmoqda. Jamiyat holatiga qarab, 2023-yilda Aziyadagi metall talabi 1.273 milliard tonnaga yetishi kutilmoqda, bu 0.5% ortish.
Avropa - Rossiya-Ukraina konflikti, jahon taqiq qat'iyatlari g'olib bo'lishiga olib kelmoqda, va energiya va ovqat narxlari yana ortmoqda. 2023-yilda Avropa iqtisodiyeti katta talablar va noma’quliyliklarga muqobil bo'ladi, iqtisodiy faoliyatning kamayishi tomonidan yo'l qo'yilgan baland inflatsion bosim, sanoat rivojlantirish muammolari tomonidan yo'llanuvchi energiya yetarli emasligi, ahali hayoti xarajatlari ning ortishi va biznes investitsiyalarining ishonchiga jiddiy darajada daraxt bosqichida tushuncha bo'ladi va bu Avropa iqtisodiyati rivojlantirishiga manfiy ta'sir ko'rsatadi. Jamiyat holatini baholash natijasida, 2023-yilda Avropadagi metall talabi 193 million tonnaga teng bo'ladi, yildan yilga 1.4% pasayadi.
CIS davlatlari - Rossiya va Ukraina orasidagi konfliktning boshlanishi bilan, CISning ikki katta iqtisadiyun qo'shma davlatlari o'z ekonomikasi rivojlanishida serios xatolikka duch keldi. 2023-yilda, Rossiya-Ukraina konflikti hali ham holat rivojlanishi bo'yicha katta noma'lumlik sifatida turibdi, Evroopa Ittifoqi, "rossifikatsiyadan chet
Shimoliy Amerika - Xalqaro Pul Fondi 2023-yilda Shimoliy Amerikadagi iqtisodiy rivojlanishning 1.0% bo'lishini taqdim etadi. Yuqori foizlar korporativ rahbarlarni mahsulot ishlab chiqarish va qurilish kabi cheksiz metall ifoydalanuvchi sanoatlarining rivojlantirishiga qaramasdan oshiradi. Shuningdek, AQSh-da yangi infrastrukturaviy qonun tasdiqlandi, bu esa infrastrukturaviy sarmoyalar va energiya sanoati investitsiyalarining o'sishi uchun imkoniyat yaratadi, shu jumladan metall talabasi ham oshadi. Shimoliy Amerika iqtisodiyoti va 2023-yilda qurilish, ishlab chiqarish, avtomobil, energiya va boshqa sanoatlarning rivojlantirishini hisobga olgan holda, 2023-yilda Shimoliy Amerikadagi metall talabi 143 million tonnaga yetishi, yildan yilga 1.0% oshishi kutiladi.
Janoobi Amerika - 2023-yilda ulushiyl jihatdagi baland inflatsiya tufayli, Janoobi Amerikadagi eng katta qism davlatlari iqtisodiyatlarni yangilashdan, inflatsiyani boshqarishdan va ish o'rinishini yaratishdan oldin, iqtisodiy rostning past bo'lishiga muvofiq bosimga ko'tariladi. Xalqaro Valyuta Fonzi (XVF) prognozlab chiqqan ma'lumotlar asosida, 2023-yilda Janoobi Amerika iqtisodiyoti faoliyatining 1.6% buyishi kutilmoqda. Ular orasida, braziliya tomendagi metall talabining oshishi tomonidan to'g'ridan-to'g'ri ta'sir etgan infrastrukturaviy qurulish, uy qurilishi, tikillanadigan energiya loyihasi, bandarliklar, neft va gazoni qurmoqda bo'lgan loyiha qurilishida, metall talabi Janoobi Amerikada ortishini ko'rsatib turadi. Umuman olganda, Janoobi Amerikadagi metall talabi miqdori 42,44 million tonnaga teng bo'lib, bu 1,9% ortish hisoblanadi.
Afrika - 2022-yilda Afrika iqtisodiy kuchayishi tezroq bo‘ldi. Rossiya-Ukraina konfliktining ta’siri tomonidan, jahon neft narxlari oshib borishi va ba’zi Evropa davlatlari energiya talabini Afrikaga aylantirdilar, shuning uchun Afrika iqtisodiyoti effektiv ravishda kuchaydi. Xalqaro Valyuta Fondi (XVF) 2023-yilda Afrika iqtisodiyoti yillik hisobda 3.7% kuchayishini taklif qiladi. Neft narxlari baland saqlanishi va ko‘p infrastruktur loyihasi tushunar qurilishi ikki tomondan foydali bo‘lib, 2023-yilda Afrika tomor qattiq talabi 41.3 million tonnaga yetishi kutilmoqda, bu esa yillik hisobda 5.1% oshishiga teng.
O'rta Sharq - 2023-yilda O'rta Sharqdagi iqtisodiy tikish dunyo neft narxlariga, anti-epidemik jaroyonlarga, rivojlanishni qo'llash uchun politikalarining miqdori va epidemikdan sababli bo'lgan iqtisodiy zararni kamaytirishga qaraganda. Bir vaqtning o'zida, geopolitik va boshqa omillar O'rta Sharqdagi iqtisodiy rivojlantirish uchun noma’qulat yaratadi. Xalqaro Pul Fondsining prognozi asosan, 2023-yilda O'rta Sharq mintaqasining iqtisodiy rivojlanish tezligi 5% bo'lishi kutilmoqda. Jamiyat bilan baholash natijasida, 2023-yilda O'rta Sharqdagi metall tikuvcha talabi 51 million tonnaga teng bo'lishi, yilga nisbatan 2% ortishini ko'rsatadi.
Okeaniya - Okeaniyadagi asosiy qiroatlari ishlatuvchi mamlakatlar Avstraliya va Yangi Zelandiya. 2022-yilda Avstraliyadagi iqtisodiy faoliyatlar pastdan oshib boshlandi va biznesning ishonch darajasi oshdi. Yangi Zelandiyaning iqtisodiyoti xizmat ko'rsatish sektori va turizmning tiklanishi tufayli tiklangan. Xalqaro Valyuta Fondoning (XVF) prognoziga asosan, 2023-yilda Avstraliya va Yangi Zelandiyaning iqtisodiy kuchayishi 1.9% bo'lishi kutilmoqda. Umumiy prognoz bo'yicha, 2023-yilda Okeaniyadagi qiroat talabi 7.1 million tonnaga teng bo'lishi, yil oyiga nisbatan 2.9% oshishi kutilmoqda.
Dunyo bo'yicha o'shaqon metall talabining prognozlangan o'zgarishlari haqida, 2022-yilda Rossiya-Ukraina konflikti va iqtisodiy o'sishi pastki darajada, Asiya, Evropa, SODR davlatlari va Janubiy Amerikadagi metall tarkibi kamayishga ega. Ular orasida, Rossiya-Ukraina konflikti SODR davlatlari manzilidagi iqtisodiy rivojlarga eng to'g'ri ta'sir ko'rsatdi, bu manzilning iqtisodiyotiga jiddiy qattiq oldi, metall tarkibi yildan yilga 8.8% pasaydi. Shimal Amerika, Afrika, Markaziy Asia va Okeaniyada metall tarkibi oshgan, yildan yilga 0.9%, 2.9%, 2.1% va 4.5% o'sish korsatdi. 2023-yilda, takrir etilgan holda SODR davlatlari va Evropadagi metall talabi davom etib kamayishi kutilmoqda, boshqa manzillardagi metall talabi esa kichik darajada oshishi kutilmoqda.
2023-yilda turli viloyatlar tomonidan talab qilinadigan pomodullikning strukturi o'zgarishi mumkin. Shu jumladan, Asiya kontinentida pomodullikga nisbatan eng katta talab joylashgan bo'lib, dunyo miqdori 71% e'tibor qaratiladi; Yevropa va Sham olchovlari pomodullikka nisbatan ikkinchi va uchunchi sirtga ega bo'ladi, shunda Yevropada pomodullik talabi yildan yilga 0.2 foiz baliga kamayib, 10.7% ga yetadi va Shamda esa bu qiymat 0.3 foiz baliga oshib, 7.5% ga yetadi. 2023-yilda, SAD (IShT) davlatlari pomodullikka nisbatan talab 2.8% gacha pasayadi va Sharqiy Osiyoga tenglashtiriladi; Afrika va Janubiy Amerikada pomodullikka nisbatan talab bir-biriga 2.3% va 2.4% gacha oshadi.
Umumiy nazardan ko'ra, dunyo va mintaqa ekonomik rivojlari va pomadon talabi tahlili asosida, 2023-yilda dunyo pomadon talabi %0,4 ortish bilan 1,801 milliard tonnaga yetib boradi.
